Hürmüz Boğazı Nerede? Kapatıldı mı? İşte Hayati Önemi ve Son Gelişmeler!

Hürmüz Boğazı’nın konumu ve taşıdığı öncelikler, özellikle ABD'nin İran'a karşı duruşu ve İsrail'in olası müdahaleleriyle birlikte yeniden tartışılmaya başlandı. Bu stratejik su yolu, dünya genelinde deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık üçte birini taşırken; Suudi Arabistan, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerdeki petrol üreticilerinin sevkiyatında da kritik bir rol oynuyor. Peki, "Hürmüz Boğazı nerede yer alıyor, kapatıldı mı, kapatılması halinde sonuçları ne olur? Hürmüz Boğazı’nın önemi nedir?" İşte detaylar...

HÜRMÜZ BOĞAZI'NIN YERİ NEDİR?

Hürmüz Boğazı, Umman Körfezi ile Basra Körfezi arasında bulunur. Kuzey kıyısında İran, güney kıyısında ise Umman yer alıyor. Boğazın genişliği yaklaşık 38,90 kilometredir. Ortadoğu petrollerinin yüzde 40'ı (ABD, Batı Avrupa ve Çin'e giden petrolün neredeyse yarısı) bu su yolunu kullanarak dünya pazarlarına ulaşıyor.

HÜRMÜZ BOĞAZI NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?

AA'nın aktardığı verilere göre, Basra Körfezi'nin girişinde bulunan dar geçit Hürmüz Boğazı, Orta Doğu'dan çıkan petrol ile sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına taşınmasını sağlıyor.

Bölgedeki petrolün yankı bulduğu bu stratejik noktada, özellikle Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin ham petrol ve kondensat taşıması büyük bir öneme sahip. Hürmüz Boğazı üzerinden günde ortalama 20 milyon varil petrol ve petrol ürünlerinin çoğu, başta Çin olmak üzere Asya pazarlarına ulaşıyor. Ayrıca, küresel LNG ticaretinin yüzde 20'si de bu boğaz üzerinden geçiyor.

İsrail'in İran üzerindeki saldırılarıyla başlayan gerilim sonrası Hürmüz Boğazı'nın kapatılması yönünde İran'dan henüz somut bir eylem gelmemiş olmasına rağmen, ABD'nin İran'daki üç nükleer tesise yönelik saldırılarından sonra dikkatler buraya yönelmiş durumda.

HÜRMÜZ BOĞAZI KAPATILDI MI, KAPANACAK MI?

İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu üyesi İsmail Kevseri, Meclis'in Hürmüz Boğazı'nın kapatılması gerektiği yönünde bir karar aldığını, ancak nihai kararın Milli Güvenlik Yüksek Konseyi'ne ait olduğunu bildirdi.

İran basınında yer alan haberlere göre, Kevseri, Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasının gündemlerinde bulunduğunu ve gerektiğinde bu kararın uygulanacağını ifade etti. Ayrıca, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan (NPT) çekilme konusunun da tartışıldığını ve buna karar vermek üzere ilgili birimlerin müzakereler yaptığını aktardı.

Kevseri, "Meclis, Hürmüz Boğazı'nın kapatılması gerektiğine karar verdi. Ancak nihai karar, Milli Güvenlik Yüksek Konseyi'ne aittir." açıklamasını yaptı.

Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi ile Umman Denizi arasında bir köprü işlevi görüyor. Bu nedenle, Basra Körfezi'ndeki çeşitli limanlardan çıkarılan petrol, tankerlerle bu su yolunu kullanarak dünya pazarına ulaşmaktadır. Dolayısıyla Hürmüz Boğazı büyük stratejik ve ekonomik bir öneme sahiptir.

HÜRMÜZ BOĞAZI HAKKINDA BİLGİLER

Hürmüz Boğazı, enerji taşımacılığında yegâne bir alternatif olarak kabul edilmektedir. Kuveyt, Irak, İran, Suudi Arabistan, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar, ihraç ettikleri petrolü Hürmüz Boğazı aracılığıyla uluslararası pazarlara göndermektedir. Dünya sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatının yüzde 66'sı bu boğazdan geçmektedir.

Boğazın güvenliğinin sağlanması ise bazı zorluklar içermektedir. Zayıf askeri kapasiteye sahip Körfez ülkeleri, bölgenin güvenliğini sağlama noktasında yetersiz kalmaktadır. Bu durum, güçlü ülkelerin müdahil olmasını kaçınılmaz hale getirmiştir. ABD, İran İslam Devrimi öncesinde Suudi Arabistan ve İran işbirliğiyle bu boğazın güvenliğini sağlamaya çalıştı. 1979'daki devrim sonrasında, İran'ın Amerikan karşıtı politikaları Hürmüz Boğazı'na olan tehditleri artırdı. Körfez İşbirliği Ülkeleri (Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Kuveyt, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri) bu tehditlere karşı 2000 yılında bir savunma paktı imzaladı. Bu pakette, 'üye ülkelerden birine yapılan saldırı, tümüne yapılmış sayılır' prensibi kabul edildi. İslam Konferansı Örgütü, güvenliğin sağlanması amacıyla NATO ile iş birliği yapmayı da hedefliyor. ABD, Körfez ülkeleri ile çeşitli güvenlik anlaşmaları imzalamış ve askeri üsler kurmuştur.

Hürmüz Boğazı'nda bir başka problem ise karasuları konusudur. İran ve Umman, karasularını 3 mil olarak belirlediği dönemde, 21 mil genişliğindeki boğazdan geçişte herhangi bir sorun yaşanmıyordu. Boğazın merkezinde geniş bir uluslararası su yolu bulunmaktaydı. Ancak, İran’ın 1959 ve Umman’ın 1972 yıllarında karasularını 12 mile çıkarması, geçişlerde sorun yaratmaya başladı. Böylece, boğazın uluslararası su alanı kalmamış ve tüm sular İran ve Umman’ın karasuları haline gelmiştir.